Radom jest obecnie jednym z największych pod względem ilości ludności miast w Polsce. Według oficjalnych danych aktualnie znajduje się na 14 pozycji. Miasto leży w południowej części województwa mazowieckiego i jest siedzibą władz powiatowych. Przed reformą administracyjną z 1998 roku Radom był jednym z 49 miast wojewódzkich. Mimo, że jest to miasto o dużym potencjale nie jest on w pełni wykorzystywany i wciąż pozostaje wiele do zrobienia w tym zakresie.
Radom jest ośrodkiem miejskim o wielowiekowej historii. Początki osadnictwa w tym miejscu datuje się jeszcze na czasy przedchrześcijańskie. Pierwsza osada w rejonie dzisiejszego Starego Miasta funkcjonowała tu już w VIII-IX wieku, natomiast w pierwszej połowie wieku X wzniesiono tu pierwszy gród obronny. Mimo, że pozostałości z tego okresu są raczej skromne a pierwsze udokumentowane wzmianki pochodzą dopiero z połowy XII wieku, to jednak miasto ma się czym poszczycić od strony historycznej. W późniejszych wiekach powstało tu bowiem wiele imponujących budowli z których wiele przetrwało to czasów współczesnych.
Radom historycznie – gdzie i co zobaczysz?
Naszą wędrówkę po Radomiu w niniejszym przeglądzie skupimy na szlaku historycznych miejsc oraz zabytków. Ze względu na wiek miasta, tak jak w przypadku innych miast wydaje się to być naturalne, że zaczynamy od spojrzenia w przeszłość, do korzeni. Innymi wybranymi lokalnymi atrakcjami zajmiemy się w kolejnych artykułach.
Muzeum Wsi Radomskiej
Jest to bez cienia wątpliwości jeden z najciekawszych w całym kraju skansenów. Leżące na obrzeżach Radomia muzeum posiada duże zbiory, w skład których wchodzą różnorodne eksponaty, jednak to nie jedyne atrakcje czekające na zwiedzających. Muzeum organizuje także dużą ilość imprez tematycznych. Ekspozycja muzealna składa się z 60 budynków zbudowanych w charakterystycznym lokalnym stylu rozmieszczonych na powierzchni kilkudziesięciu hektarów. Można tu podziwiać zarówno chłopskie zagrody kryte strzechą jak i dwory właścicieli ziemskich. Zachwycić mogą oryginalne historyczne zabudowania gospodarskie takie jak sieczkarnia, olejarnia czy też suszarnia tytoniu. Oczywiście nie brakuje tu wiatraków, kuźni oraz pieców garncarskich. W jednaj z chat znajduje się karczma a w niej można skosztować regionalnych potraw. Po posiłku warto zwiedzić filigranowe ule oraz używane dawniej narzędzia pszczelarskie. Zobaczymy tu też wspaniale prezentujące się wiejskie powozy.
Muzeum organizuje też szereg tematycznych imprez edukacyjnych odbywających się zgodnie z dawnym cyklem wiejskich obrzędów, więc zależnie od tego o jakiej porze roku tu zawitamy będziemy mogli obejrzeć lub wziąć udział w przynależnych do danego okresu wydarzeniach. Odbywają się tu także cykliczne warsztaty edukacyjne w trakcie których uczestnicy uczą się formować bułki z ciasta drożdżowego, ubijać masło w maselnicy, lepić garnki, prać na tarze albo tłuc ziarna zbóż na kaszę.
Kamienice Gąski i Esterki
Wokół tych dwóch sąsiadujących ze sobą, należących obecnie do Radomskiego Muzeum Sztuki Współczesnej narosło wiele legend i opowieści. W kamienicy Esterki zatrzymał się latem 1656 roku król Szwedzki Karol Gustaw, a jednemu z jego rajtarów miała się spodobać mieszkająca po sąsiedzku młoda dziewczyna Estera. Zaczął się do niej zalecać w niedżentelmeński sposób więc kobieta zaczęła się bronić przed natrętem prowizoryczną bronią z uchwytu wiadra. Gdy ten rzucił się do ucieczki ona pobiegła za nim, on jednak schronił się wśród królewskich dworzan. Gdy władca dowiedział się o zniewadze, jakiej dopuścił się jego oficer miał on, wedle legendy wręczyć dziewczynie złote talary jako zadośćuczynienie. Sąsiednia kamienica swoją nazwę zawdzięcza radomskiemu mieszczaninowi i radcy miejskiemu Aleksandrowi Gąsce. Kamienica Esterki nie miała jednak szczęścia i uległa zniszczeniu podczas Drugiej Wojny Światowej, a jej późniejsza rekonstrukcja z lat 50.tych XX wieku nie jest zbyt wierna oryginałowi.
Kościół i klasztor ojców Bernardynów
Zakon Bernardynów w mieście Radom pojawił się w roku 1453 za sprawą Kazimierza Jagiellończyka. W 1463 roku na ówczesnej mapie miasta pojawił się drewniany kościół pod wezwaniem św. Katarzyny, obiekt murowany, który widzimy dzisiaj powstał w kolejnych latach.
Wyposażenie kościoła jest bezcenne i unikalne. Główny ołtarz jest gotycką wizualizacją przedstawiającą Pasję z ukrzyżowanym Chrystusem, Matką Boską i św. Janem. W powstaniu tych rzeźb prawdopodobnie swój udział miał sam Wit Stwosz. Świątynia ponadto może się poszczycić rokokowym ołtarzem pw. św. Antoniego z XVIII w. usytuowanym po lewej stronie oraz znajdującym się po prawej rokokowym XVII wiecznym ołtarzem z obrazem Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Organy z XIX wiecznym neobarokowym prospekcie wykonano w 1914 roku. Odzyskał on swoją pierwotną kolorystykę po przeprowadzonej w roku 1920 gruntownej renowacji.
Kościół pw. Św. Stanisława
Kościół powstał w latach 1896-1902 na ówczesnym Placu Soborowym (dziś Plac Konstytucji 3 Maja) i pierwotnie funkcjonował jako cerkiew pw. Św. Mikołaja. Gdy Polska odzyskała niepodległość pierwszy plan zakładał zaadaptowanie obiektu na Muzeum Ziemi Radomskiej, jednak ostatecznie po przebudowie budynek dawnej cerkwi stał się kościołem garnizonowym pw. Św. Stanisława.
Wchodząc do jego wnętrza na wejściu widzimy dwie okazale prezentujące się rzeźby przedstawiające patronów Polski św. Wojciecha oraz św. Stanisława wykonane przez Bolesława Zwolińskiego. Ten sam autor wykonał także rzeźbę Chrystusa niosącego krzyż stojącą od strony ulicy Piłsudskiego oraz znajdującą się wewnątrz Pietę. Przed kościołem można podejść pod miejscowy Grób Nieznanego Żołnierza i złożyć tam hołd poległym. Wystawiono go pierwotnie w nocy z 2 na 3 maja 1925 i od tego czasu Plac Konstytucji, przy którym stoi kościół stał się miejscem patriotycznych uroczystości. Symboliczną płytę pamiątkową zniszczyli Niemcy podczas wojny. Ta istniejąca obecnie wykonana i postawiona została dopiero w roku 1995. W samym kościele ponadto można od 1985 roku odwiedzać kaplicę pw. Św. Maksymiliana Kolbe.
Plac Konstytucji 3 Maja
Centralny plac W mieście Radom. Plac usytuowany przy ulicy Stefana Żeromskiego na styku ulic F. Focha oraz J. Piłsudskiego. W swojej historii nosił różne nazwy nawiązujące do historii miasta oraz Polski. Na początku widniał jako plac Cerkiewny, następnie jako Soborowy i Zielony. Od roku 1918 do 1939 roku nosił swoją dzisiejszą nazwę. Podczas wojny przemianowany na Adolf Hitler Platz aby po jej zakończeniu odzyskać swoją nazwę do roku 1948. Do roku 1988 widniał jako Plac Konstytucji by po roku 1988 odzyskać ostatecznie swoje pierwotne nazewnictwo.
Początki placu sięgają lat 1818-1822 kiedy to wykonywany plany regulacyjne miasta a wraz z nimi nakreślano przyszłe zmiany. Po zatwierdzeniu przez ministra Staszica plac usytuowano na zbiegu dzisiejszych ulic Piłsudskiego oraz Sienkiewicza.
Rynek Miasta Kazimierzowskiego
Ten centralny plac zabytkowej historycznej części miasta to pozycja obowiązkowa na trasie zwiedzania. Jeśli chcemy z czystym sumieniem stwierdzić, że obejrzeliśmy Radom i wszystkie jego najważniejsze atrakcje to tu poprostu trzeba się pojawić. Przy rynku można obejrzeć liczne historyczne kamienice, w tym siedzibę dawnego ratusza miejskiego. Pierwszy ratusz w Radomiu jednak nie dotrwał do naszych czasów. Powstały w połowie XIV wieku za panowania króla Kazimierza Wielkiego pierwszy ratusz znajdujący się w centralnej części placu nie dotrwał do naszych czasów, a gmach, który można oglądać obecnie jest dużo młodszy. Powstał około 1852 roku i jest uważany za jedną z najładniejszych budowli w Polsce. Pierwotny budynek starego ratusza został rozebrany około 1818-1819 roku.
Park im. Tadeusza Kościuszki
Ten znajdujący się na końcu ulicy Żeromskiego Park to jedno z nielicznych miejsc w ścisłym centrum, gdzie można odpocząć w cieniu drzew. Park założono w roku 1867. Mieszkańcy nazywali i do dziś mówią na niego „Nowy ogród” bądź „Ogród Saski”. Według pierwotnych planów sam park miał być wzorowanym na angielskich symetrycznym ogrodem, jednak plany te w późniejszym czasie ulegały nieznacznym zmianom. Na potrzeby budowy parku przeznaczono pierwotnie 7 hektarów terenu. Usypano sztuczne wzgórze, na którym pojawiły się ruiny zamkowej wieży. Pierwotnie park był terenem ogrodzonym z pomocą ozdobnych, kutych żeliwnych przęseł. Podczas mającej miejsce w latach 60.tych XX wieku przebudowy ogrodzenie oraz wieża zostały zlikwidowane. Wcześniej, jeszcze w latach 20.tych pojawiła się na jego terenie żelbetonowa altana. Tu Radom okazał się wtedy pionierem, gdyż była to jedna z pierwszych tego typu budowli.
Idąc główną aleją ks. biskupa Jana Chrapka podziwiać możemy między innymi popiersie słynnego kompozytora Fryderyka Chopina, a po jej przeciwnej stronie można zobaczyć postawioną w latach 50.tych XX wieku muszlę koncertową, która stanęła tam w miejsce oryginalnej strawionej przez pożar 30 lat wcześniej. Wejście do parku od strony u. H. Sienkiewicza ozdabia płyta upamiętniająca Insurekcję Kościuszkowską. Imię swojego patrona Park otrzymał w 1916 roku. Wśród gatunków drzew, jakie widzimy na miejscu dominują lipy, kasztanowce, sosny wejmutka oraz czerwone dęby. W 2010 roku park przeszedł rewitalizację, dzięki czemu zyskał odświeżony wygląd.
Radom i jego Zamek
Radomski Zamek powstał za panowanie Kazimierza Wielkiego i był gotycką budowlą z czerwonej cegły ulokowaną w obrębie miejskich murów. Pod względem militarnym nie posiadał dużego znaczenia, najczęściej spełniał rolę tymczasowej rezydencji dla wędrującego dworu królewskiego. Był stałą siedzibą tamtejszego starosty. Tu przyjmowano inne koronowane głowy a także zagranicznych posłów. W tym miejscu działał sąd grodzki a od czasu do czasu organizowane były tu też sesje sądu ziemskiego, kapturowego a także Trybunału Skarbowego. Obiekt ulokowany został w południowo-zachodniej części miasta Radom nieopodal kościoła pw. św. Jana Chrzciciela.
Głównym obiektem kompleksu był tzw „dom wielki” przylegający bezpośrednio do miejskich murów pełniąc funkcję mieszkalną. Wówczas cały zespół zamkowy obwarowany był murem z zabezpieczaną furtą. Przechodząc przez nią można było dojść do ogrodu, łaźni a także do zamkowego browaru znajdujących się poza murami. Czasy jagiellońskie to okres kiedy przeprowadzona została przebudowa zamku zgodnie z panującym renesansowym stylem. Prace modernizacyjne odbywały się pod nadzorem kasztelana radomskiego Mikołaja Szydłowskiego w latach 1510-1515. Wówczas główny obiekt otrzymał między innymi reprezentacyjne schody, attykę oraz taras.
Radom, a w tym zamek dwukrotnie został zniszczony podczas potopu szwedzkiego. Poważnej dewastacji uległy wówczas budynki zamkowe i pomimo późniejszej odbudowy nie odzyskały one już swoich pierwotnych walorów. W 1787 roku „dom wielki” został przebudowany do formy parterowej nawiązującej do szlacheckich wiejskich dworów. Gdy po zaborach budynek zajęła austriacka administracja rozebrano wieżę wraz z murami oddzielającymi go od miejskich zabudowań. Po 1863 roku pozostałe zamkowe zabudowania znajdują się po dziś dzień pod zarządem kościoła i są siedzibą proboszcza miejscowej parafii.
Największe Muzeum na południowym Mazowszu im. Jacka Malczewskiego
To istniejące od 1923 roku muzeum od 1999 roku nosi imię wybitnego urodzonego w Radomiu artysty Jacka Malczewskiego. Od 1992 roku to największe regionalne muzeum mieści się we wzniesionym w 1682 roku budynku dawnego kolegium pijarów.
Ilość eksponatów oraz zakres prezentowanych ekspozycji, stałych oraz czasowych z pewnością nikogo nie zawiedzie. Trwałą ekspozycja prezentuje aż 46 obrazów artysty, co stanowi czwartą pod względem wielkości kolekcję w kraju. Wystawiane są tu także bogate zbiory autorstwa innych polskich malarzy z XIX i XX wieku takich jak Hadziewicz, Gerson, Kostrzewski, Wyspiański, Chełmoński, Brandt, a także Wyczółkowski, Boznańska oraz Weiss. Można tu obejrzeć też bogaty zbiór sztuki nieprofesjonalnej a także wiele cennych archiwaliów i zabytków związanych z historią miasta.
Gabinet numizmatyczny, poza monetami, medalami czy banknotami prezentuje też wiele innych przedmiotów. Wśród nich znajdują się np bilety z czasów powstania kościuszkowskiego. Nie lada atrakcją turystyczną jest rozbudowana i bogata kolekcja przyrodnicza obejmująca aż cztery stałe ekspozycje. Jedną z nich jest jedna z większych w Polsce kolekcja ptasich jaj. Dużą ilość eksponatów posiada także dział archeologiczny.
Wśród posiadanych zbiorów jednym z prawdziwych unikatów jest rysunek Fryderyka Chopina. Portret Samuela Bogumiła Lindego przywiozła do Radomia jego córka.
W 2012 roku otwarta została kolejna stała ekspozycja „Gabinet Leszka Kołakowskiego (1927-2009)” prezentująca pokaźny zbiór pamiątek po znanym filozofie takich jak np maszyna do pisania, a należące do profesora także toga, biret, kapelusz czy teczka a także liczne medale, kopie dyplomów i wieczne pióro. Uzupełnia je kolekcja fotografii oraz mała osobista biblioteczka.
Muzeum aktualnie posiada dwa oddziały. Są to Muzeum Sztuki Współczesnej znajdujące się przy ulicy Rynek4/5 w Radomiu a także Muzeum Jana Kochanowskiego w Czarnolesie. Główna siedziba mieści się na Rynku 11.
Dworzec kolejowy
Budynek dworca postawiony został w 1885 roku. Wszystko w związku z budową linii kolejowej biegnącej przez Radom z Dęblina do Dąbrowy Górniczej. Trasę tą budowało, po otrzymaniu carskiej koncesji w 1881 roku Towarzystwo Drogi Żelaznej Iwangorod-Dąbrowa. Wśród miast znajdujących się na nowej wówczas trasie, z którymi Radom uzyskał połączenie znalazły się także Kielce. Wówczas połączenie to miało właściwy dla Rosji szerszy tor. Budowa tego etapu trasy zakończyła się w grudniu 1883 roku więc w ramach niezbędnej infrastruktury szybko powstał też tutaj budynek dworca kolejowego. Autorem projektu obiektu został Adolf Schimmelpfennig. Jego okazały gmach cechował się nawiązującą do klasycyzmu architekturą. Trochę ponad 100 lat później, na początku lat 90.tych XX wieku obiekt poddano gruntownej renowacji, łącznie z przyległym do niego najbliższym otoczeniem.
Grodzisko Piotrówka
Grodzisko jest pozostałością dawnego świetnie zorganizowanego historycznego grodu obronnego z X wieku. Formacje ta leży na stoku prawego brzegu płynącej przez Radom rzeki Mlecznej. Całkowita powierzchnia wzgórza wynosi 1,4 hektara i całkowitą wysokość od 6 do 8 metrów. Dawny gród otoczony był solidnym i potężnym wałem zbudowanym z ziemi i drewna oraz dwoma fosami. Fortyfikacje obronne kilkukrotnie przechodziły fazy rozbudowy oraz rozwoju. Od północnej strony zbudowana była drewniana droga prowadząca do dawnego grodu. W XI wieku grodzie znajdował się drewniany kościół, który z czasem stał się tamtejszą świątynią parafialną. Przetrwał on wiele wieków aż do początku XIX wieku, a po dziś dzień krążą o nim liczne legendy.
Znane ulice i piesze trakty – Radom ma ich całkiem sporo
Gdy już jesteśmy w centrum warto się przejść się popularnymi traktami pieszymi i znanymi ulicami. Spacer tymi ulicami z pewnością dostarczy ciekawych wrażeń wizualnych i będzie pasjonującą podróżą w czasie w przeszłość miasta.
Ulica Józefa Piłsudskiego
Ulicę wytyczono w roku 1888 roku. Jest to jedna z najlepiej rozpoznawalnych i charakterystycznych w mieście. Imponuje monumentalną architekturą położonych wzdłuż niej kamienic. Oglądając je można mieć skojarzenia z podobnymi arteriami Krakowa, Wilna bądź Lwowa. W przeszłości kilkukrotnie była przemianowywana. Nosiła nazwę Szeroka, Kasztanowa oraz ulica Nowotki.
Wśród budynków zlokalizowanych przy tym trakcie warto zwrócić uwagę na kilka z nich. Pierwszy z nich to Gmach dawnej Kasy Przemysłowców Radomskich przy ul Piłsudskiego 15 będący neogotycką budowlą z 1897 roku. Obecnie mieści się w nim siedziba banku Pekso. Drugi obiekt to Miejska Biblioteka Publiczna pod numerem 12 wzniesiona w 1892 roku. Na przestrzeni lat kamienica ta kilkukrotnie zmieniała swoje przeznaczenie, teraz mieści się tu Miejska Biblioteka Publiczna im. J.i A. Załuskich.
Kamienica przy ulicy Piłsudskiego 7 to kolejny warty uwagi bogato zdobiony obiekt. Jest to budowla wykończona w stylu pompejskim, której budowniczym był Stanisław Dzikowski. Ona także kilka razy zmieniała swoje przeznaczenie mieszcząc między innymi cukiernię Wolańskiego oraz gabinet dr med. Adolf Tochtermana. Kolejny budynek, Dom Józefa Brandta pod numerem 9 przyciąga uwagę nie tylko wyglądem fasady. Gdy wejdziemy na jego klatkę schodową zobaczymy ciekawe malowidła.
Kolejna, kamienica pod numerem 5zwraca uwagę wbudowaną historyczną tablicą ku pamięci Stanisława Wernera, który zginął podczas okupacji hitlerowskiej za udział w zamachu na naczelnika żandarmerii gubernialnej. Pod numerem Piłsudskiego 10 stoi robiący wrażenie neorenesansowy gmach wzniesiony w 1894 roku jako siedziba Sądu Okręgowego Guberni Radomskiej. W kolejnych latach znajdowała się tu Okręgowa Dyrekcja Kolei Państwowych i Sąd Wojewódzki. Aktualnie mieści się tu Sąd Okręgowy.
Ulica Stefana Żeromskiego
Ten trakt komunikacyjny pierwotnie prowadził w kierunku Lublina i na Ruś. W ramach regulacji systemu komunikacji miasta w roku 1822 roku ulicę wyprostowano, w efekcie czego powstała jedna z głównych alei XIX wiecznego miasta. Aż do roku 1925 nosiła nazwę ulicy Lubelskiej. Wraz z wybudowaniem gmachu Komisji Województwa Sandomierskiego zaczęły, jak grzyby po deszczu, wyrastać wzdłuż drogi okazałe i imponujące kamienice. Standardem stało się, że żeby było one co najmniej dwukondygnacyjne. W roku 1976 na ulicy ograniczono ruch kołowy dla pojazdów. W latach 2000-2008 cały trakt został gruntownie zmodernizowany.
Przy ulicy Żeromskiego jest kilka charakterystycznych i rozpoznawalnych budowli. Pod numerem 10 stoi wzniesiony w 1885 roku budynek I Liceum Ogólnokształcącego Mikołaja Kopernika. W chwili powstania uruchomiono tu Rządowe Rosyjskie Gimnazjum Żeńskie. Po odzyskaniu niepodległości mieściły się tu kolejno Radomska Dyrekcja Kolei Państwowych, a następnie do 1938 roku Sąd Okręgowy. Po wojnie ulokowane tu było III Państwowe Gimnazjum i Liceum Żeńskie, które przekształciło się z czasem w I LO, któremu od 1972 roku nadano imię słynnego toruńskiego astronoma. W latach 1977-1981 budynek przeszedł kapitalny remont, ponownie w 2000 roku totalny remont przeszła elewacja.
Ulica Żeromskiego 5 to kamienica powstała w 1835 roku, gdzie mieści się apteka „Pod Białym Orłem. Charakterystycznym motywem na budynku jest romantyczno-klasycystyczny plafon wyobrażający białego orła. Był on kilkukrotnie zasłaniany i odsłaniany na przestrzeni lat, po raz ostatni odkryty został w latach 1950-1952. Prowadzone w okresie 1985-1989 prace konserwatorskie przywróciły malaturę budynku do pierwotnego stanu.
Pod numerem 15 stoi budynek, w którym mieścił się dawniej Hotel Rzymski. Obiekt powstał po 1857 roku jako własność Jana Wróblewskiego. Po roku 1875 przejął go A. Otrębski tworząc tu restauracja „Rzymska”. Pod koniec XIX wieku mieścił się zakład fotograficzny a na początku wieku XX było tu kino Odeon. Po Drugiej Wojnie Światowej do roku 1956 działało tu Liceum Pedagogiczne Wychowawczyń Przedszkoli. Aktualnie budynek pełni funkcję mieszkalną.
Drukarnia Trzebińskiego, to budynek przy ulicy Żeromskiego 28, który choć obecnie nieużywany, to dawniej pełnił ważne funkcje. W powstałym w 1818 roku obiekcie przez większość czasu, za wyjątkiem okresu powojennego do 1968 roku, prowadzona była działalność drukarska. Poza tym krótkim odcinkiem czasu, kiedy działała tu kawiarnia i restauracja ciągle było tu czuć zapach farby drukarskiej. Zmieniali się tylko właściciele oraz zarządcy, a poza tym profil działalności pozostawał zasadniczo ten sam
Stojący przy Żeromskiego 36 Pałac Kierzkowskich wzniesiony został w latach 1827-1818 przez lokalnych przemysłowców, jako jeden z pierwszych przy powstającej ulicy. Poznać go można po herbie rodowym właścicieli na tympanonie. W roku 1840 budynek przejął komornik. W późniejszych okresach mieściły się tu kolejno oficerskie kasyno, czytelnia Polskiej Macierzy Szkolnej, później sklep z bronią myśliwską, a po Drugiej Wojnie Światowej ulokowana tu została Szkoła Muzyczna.
Stojący przy Żeromskiego 36 Pałac Kierzkowskich wzniesiony został w latach 1827-1818 przez lokalnych przemysłowców, jako jeden z pierwszych przy powstającej ulicy. Poznać go można po herbie rodowym właścicieli na tympanonie. W roku 1840 budynek przejął komornik. W późniejszych okresach mieściły się tu kolejno oficerskie kasyno, czytelnia Polskiej Macierzy Szkolnej, później sklep z bronią myśliwską, a po Drugiej Wojnie Światowej ulokowana tu została Szkoła Muzyczna.
Ulica Henryka Sienkiewicza
Ta jedna z głównych ulic w mieście Radom została pierwotnie wytyczona na planach już około roku 1860. Przebiegała ona przez pola należące wówczas do lokalnego przemysłowca Rufina Beckermana. Realizacja nastąpiła jednak dopiero po uruchomieniu tu nowej trasy kolejowej z Dęblina do Dąbrowy Górniczej w 1885 roku. Ulica nosiła w przeszłości inne nazwy, między innymi Michałowska i Mariacka. W czasie Drugiej Wojny Światowej i trwającej okupacji figurowała pod niemiecką nazwą Mozartstrasse. Swoją obecną nazwę – Sienkiewicza – otrzymała w roku 1924. Od tamtej pory, za wyjątkiem okresu wojennego nie było już kolejnych zmian. Przy trakcie tym stoi wiele urokliwych kamienic. To tu znajduje się między innymi Kamienica Glogerów oraz radomska Katedra pw . Opieki Najświętszej Marii Panny ul. H. Sienkiewicza. Na końcu alei znajduje się wejście to wcześniej opisanego już parku im. T. Kościuszki.
Historia Kamienicy Glogerów sięga roku 1914. Jej projekt i konstrukcja są autorstwa Józefa Piusa Dziekońskiego. Została ona wybudowana specjalnie dla rodziny prawnika, muzyka, i polityka Macieja Glogera, który był senatorem RP i wiceprezydentem miasta Radom. Była więc to postać zasłużona dla miasta. Patrząc z zewnątrz na pewno dostrzeżemy dwutraktowy frontowy korpus oraz dwie identyczne, bliźniacze oficyny. W kamienicy tej na każdym piętrze wydzielone były dwa mieszkania. Przednia fasada budynku nosi znamiona ewidentnej inspiracji romanizmem, gotykiem oraz renesansem i jest idealnym połączeniem każdego z nich. Po wojnie kamienicę przekazano Wolnej Szkole Rysunku, Malarstwa Rzeźby stworzonej przez Wacława Dobrowolskiego. W późniejszym czasie mieściły się tu też między innymi Ognisko Plastyczne oraz Państwowa Szkoła Plastyczna I Stopnia.
Lokalna diecezjalna katedra, czyli kościół pw. Opieki Najświętszej Marii Panny to budowla, której nie można nie odwiedzić zwiedzając Radom. Kościół powstał w latach 1898-1911 na podstawie projektu Józefa Piusa Dziekońskiego, tego samego, który zaprojektował Kamienicę Glogerów. Obiekt ten to trójnawowa bazylika wraz z transeptem z dominacją rozety oraz wyposażona w trzy portale. Całościowo nawiązuje jednoznacznie do francuskiego gotyku, którym autor się inspirował. Dwie wysokie na 72 metry wieże swoim kształtem jednoznacznie kojarzy się z wieżami kościoła mariackiego w Krakowie. Do budowy kościoła użyto radomskiej lokalnej cegły, a wykończenie zewnętrzne wykonane została z użyciem zagranicznych płytek ceramicznych a także szydłowieckiego piaskowca.
Od środka w katedrze dominującą pozycję zdecydowanie zajmuje ołtarz wykonany w formie tryptyku. W centralnej niszy widzimy figurkę patronki z dzieciątkiem wykonaną z białego marmuru. Po obu bokach klęczą aniołowie, natomiast pod baldachimami możemy zauważyć rzeźby św. Wojciecha oraz św. Stanisława Biskupa. Po prawej stronie w transepcie umieszczony został ołtarz Krzyża Świętego z roku 1911 przedstawiający w monumentalnej formie scenę ukrzyżowania. Boczne wnęki zdobią liczne rzeźby, w tym te przedstawiające św. Kazimierza Jagiellończyka, patrona Radomia oraz patrona młodzieży czyli św. Stanisława Kostkę. Interesującym elementem wystroju jest wykonana w neogotyckim stylu ambona na drewnianej kolumnie dodatkowo nakryta baldachimem.
Przed wejściem do Katedry stoją dwa pomniki, Kardynała Stefana Wyszyńskiego trzymającego obraz Matki Bożej Częstochowskiej oraz odsłonięty w 2008 roku pomnik Jana Pawła II z okazji 17 rocznicy pielgrzymki papieża do Polski, podczas której Ojciec Święty odwiedził także Radom.
Na tym kończymy przegląd wybranych zabytków i historycznych atrakcji, jakimi może pochwalić się Radom. Przedstawiona tu lista to zaledwie zajawka i duży skrót spośród tego, co można zobaczyć w mieście. Pomysłów i możliwości zwiedzania jest o wiele więcej i z pewnością kolejne wskazówki i podpowiedzi na to co zobaczyć odwiedzając Radom pojawią się w kolejnych opracowaniach. Z pewnością nie będą to wyłącznie pomniki historii. Miasto bowiem ma wiele do zaoferowania także w przypadku innych kategorii lokalnych atrakcji.